Bir şehir düşünün dünyada yaşam kalitesi bakımından 223 büyükşehir içerisinde 7. kez ilk sırada yer alsın. Ve bu kentin imarı 3 asır öncesine dayansın. Sistem takır takır işlesin, caddelerinde, sokaklarında ‘huzur’ yazsın. Böyle bir şehir bırakalım da herkese örnek olsun.

Ekonomik koşullar insanları kentsel yaşama teşvik ettiğinden beri, anneanne ve dedelerimizden, hatta anne ve babalarımızdan dinlediğimiz köy yaşamı hikayeleri neredeyse yok olma tehlikesi içerisinde. Kent yaşamı, insanı bir yandan trafiği, hava kirliliği, iş olanakları, stresi ve ekonomik koşulları ile zorlarken bir yandan da popülerliğini hala devam ettiriyor. Tabii akla hemen şu soru geliyor, kırsal yaşama dönmek istemeyen insanoğlu kentlerdeki yaşamı daha kaliteli hale getirilebilir mi?

Uluslararası insan kaynakları yönetim danışmanlığı firması Mercer’in her yıl gerçekleştirdiği, dünya genelinde 223 büyükşehri kapsayan ‘Yaşam Kalitesi Araştırması’ sonuçları aslında bu sorunun cevabını veriyor. Evet, kentlerdeki yaşam kalitesini artırmak mümkün. Yaşam Kalitesi Araştırması 2015 sonuçlarına göre, Avusturya’nın başkenti Viyana yedinci kez ilk sırada yer almayı başardı. Sıralamada Viyana’yı takip eden diğer şehirler İsviçre’nin başkenti Zürich ve Yeni Zelanda’nın en büyük şehri olan Auckland oldu.

Siyasi, ekonomik ve sosyal durum, sağlık kalitesi, hava kirliliği, güvenilirlik, eğitim, altyapı, toplu taşıma ağı, restoranlar, tiyatrolar, sinemalar, tarihi doku, görsel güzellik ve yeşil alanlar değerlendirmelerini de içerisinde barındıran bu geniş kapsamlı araştırmada, 223 şehir arasından Viyana’ya yaşam kalitesi en yüksek şehir unvanını kazandıran özelliklerini, kent yaşamanın nasıl daha kaliteli olabileceğini göstermesi açısından daha yakından inceleyelim isterseniz.

NÜFUS DAĞILIMI NASIL?
Avusturya İstatistik Enstitüsü’nün 1 Ocak 2014’te açıklanan verilerine göre, Avusturya’da 8.504.850 kişi yaşıyor. Nüfusun yaklaşık dörtte biri Avusturya’nın başkenti ve 9 eyaletinden biri olan Viyana’da bulunuyor. 9 eyalet içerisinde en küçük yüzölçümüne sahip olması ile en kalabalık nüfusa sahip olması arasındaki ters orantı yerel yönetimin başarısının altının bir kez daha çizilmesi gerektiğinin en önemli kanıtlarından biri.

Tuna Nehri’nin kıyısında yer alan Viyana şehrinin ilk başarı adımının temeli, üç asırlık dönemden bu yana imar planında milimetrik sapmalara dahi izin vermemiş şehircilik stratejisi üzerine oturtuluyor. Bu yüzden de ‘rant’ kelimesi geçerliliğini kaybetmiş. Viyana, koruduğu taş binaları, yeşil alanları ve binalar ile yeşil alanlar arasındaki dengeyi, fonksiyonel tasarımla harmanlamayı başarmış, günümüz şehircilik anlayışını reddeden üslubuyla örnek teşkil edebilecek ender şehirler arasında yer alıyor.

TRAFİK NEREDEYSE YOK
Viyana’ya ayak bastığınızda düzeni, temizliği ve sakinliği ilk çarpıcı etkilerinden oluyor. 23 Bezirk’e (ilçe) ayrılmış olan Viyana’da kaybolmanız neredeyse imkansız hale getirilmiş. Her sokak ve cadde başına ve sonuna yerleştirilmiş tabelaları yönlendirmeler ile turist olarak gitseniz dahi yönünüzü zorlanmadan bulabiliyorsunuz. Trafik yok denecek kadar az. Herkes kurallara uyuyor. Günümüz kent yaşamındaki sorunlarında başında gelen trafik sorununun Viyana’da nasıl yok edildiğine gelirsek; şehrin neredeyse her noktasına ulaşabilen toplu taşıma ağı ve bisiklet kullanımını teşvik eden uygulamalar var. Hızlı trenler, otobüsler, 5 hattan oluşan metro ve 29 hattan oluşan tramvay sistemleri ile kolay ulaşım alternatifleri sunulmuş olduğu için Viyana halkı özel araç ile ulaşımı tercih etmiyor. Ayrıca toplu taşıma araçlarında bu kadar geniş bir ağa rağmen dakika şaşmamasının da tercih edilmesinde önemli bir rol oynadığını söylemek mümkün. Tramvay, metro ve otobüsle taşınan yıllık yolcu sayısı 900 milyonun üzerinde.

Gelelim bisiklet kullanımına… 1170 km bisiklet yolu bulunan Viyana’da, ulaşımın yaklaşık %10’u bisiklet ile gerçekleştirilirken, şehrin yoğun bölgelerinde bu oran % 20’lere çıkabiliyor. Şehirde birçok bölgede görebileceğiniz bisiklet kiralama sistemi (Citybike) ile kullanıcılara ulaşımda bisiklet alternatifi de sunuluyor. Bir saatlik bisiklet kullanımının ücretsiz olduğu bu sistem ile Viyanalılar bisiklet kullanmaya teşvik ediliyor.

YILDA 5 MİLYON TURİST
Viyana’da neredeyse girdiğiniz her sokak sizleri önceki yüzyıllardan kalma görkemli taş binalarla karşılıyor. Eski binaların günümüze kadar ulaşıp hala kullanılabilir olması belediyeler tarafından yürütülen disiplinli çalışma neticesinde devamlılığını sürdürüyor. Yılda 5 milyon turisti ağırlayan Viyana, operaları, tiyatroları, müzeleri, parkları, restoranları, tarihi dokusu ve vazgeçilmez tarihi kafeleri ile misafir ağırlama konusundaki profesyonelliğini de gözler önüne seriyor. Tarihin tüm izlerini bünyesinde barındıran binaların çokluğu sizi yeşil alan konusunda yanıltmasın. Viyana’nın neredeyse yarısını yeşil alanlar ve ormanlar kaplıyor.

Viyana Belediye’sinin başını çektiği konulardan biri de 220 bin sosyal konutla emlak işletmeciliği. Geliri düşük ailelere uygun fiyatlı ev imkânı, genç ailelere ev sahibi olmaları için özel destekler belediyenin sunduğu imkanlar arasında yer alıyor. Ayrıca Viyana Belediyesi, eski binaların izolasyonu ve restorasyonu için ayrı bir fon ayırarak tarihine sahip çıkıyor. Viyana Belediyesi’nin başarı zincirindeki halkalarından bir kısmını özetledikten sonra, soruyu biraz değiştirerek tekrar soruyoruz; ‘Sizce de kentlerdeki yaşam daha kaliteli hale getirilemez mi?’

VİYANA’DAN SATIRBAŞLARI:

• Avrupa’nın en büyük ikinci hastanesi olan Allgemeines Krankenhaus der Stadt, Viyana’da bulunuyor.
• Çeşmelerden su içebiliyorlar.
• Ekstrem şartlar dışında, Viyana’da elektrik kesintisi olmuyor.
• 100 bin kişiye düşen suç oranında dünyada nüfusu 1 milyonu geçen kentler arasında en güvenlisi.
• Hava kirliliği, her sene yapılan sıkı denetimlerle yok edilirken, şehrin neredeyse üçte birinin ısınması toplanan atıklar yakılarak sağlanıyor.

KARARI HALK VERİYOR
Viyana’da belediye bir şey mi yapacak? Öncelikli olarak halka soruyor. Şehirle ilgili alınacak kararlarda vatandaşın görüşleri çok önemli. Ayrıca Viyana’da kişisel özgürlüklere, özellikle gösteri hakkına büyük önem veriliyor. Belediye gösteri zamanlarında o bölgenin yolunu trafiğe kapatıyor.

SON 10 YILIN EN YAŞANABİLİR ŞEHİRLERİ
2005: Zürih
2006: Zürih
2007: Zürih
2008: Zürih
2009: Viyana
2010: Viyana
2011: Viyana
2012: Viyana
2013: Viyana
2014: Viyana
2015: Viyana

Ahmet Cihat Kahraman
Marmara Belediyeler Birliği
Çevre Merkezi Yöneticisi