21. YÜZYILDA ŞEHİR YAŞAMI GİTTİKÇE HAREKETLENİYOR. ŞEHRİN EN ÖNEMLİ BİLEŞENLERİ OLAN İNSAN, ARAÇ, BİNA VE YER ALTI HİZMETLERİ DE BUNA PARALEL OLMAK ÜZERE HIZLICA BÜYÜYOR, ÇOĞALIYOR VE KARMAŞIK HALE GELİYOR.

Özellikle insan, araç, bina ve yeraltı hizmet ihtiyacı eksponansiyel olarak büyüyor ve ihtiyaçlar büyük bir hızla artış gösteriyor. Dünyada birçok şehir yönetimi ise bu hızlı büyüme ve kompleksiteye, teknoloji ve dijital dönüşümlerin yardımları ile çözüm arıyor. Şimdiden birçok başarılı çalışmalara imza atıldı bile. Marmara Belediyeler Birliği üyesi olan belediyelerde de birçok çözüm arayışı faaliyet göstermeye başladı. Yakın zamanda şehrin en önemli dokusu olan “vatandaşlarla” iletişime geçilmiş olması hedefleniyor. Şu anda Dünya’da akıllı şehircilik kategorisi indeksine girmiş ülke sayısı 10’un üzerinde. Yaşamın mobilizasyonu ve vatandaşın hizmeti anlık alabilmesi ve sorgulayabilmesi demek olan akıllı şehircilik, birlik bünyesinde birçok belediyede hayata geçirilmeye başlandı. Örneğin: CRM uygulamaları ile vatandaşa her türlü aktiviteler anlık olarak gönderilebiliyorken yine vatandaş yükümlü olduğu ödemeleri mobil ödeme aracılığı ile yapabiliyor. Bu çalışmaların büyüyerek artacağını tahmin etmek çok zor değil. İlerleyen zamanlarda daha fazlasına tanık olacağımıza kesin gözüyle bakılıyor. Bir şehrin akıllı olabilmesi için (Smart City) e-Devlet, e-Vatandaş, e-Yaşam, Mobilite, e-Çevre ve e Ekonomi alanlarında belli çalışmaların yapılması gerekiyor. Ülkemizde e-Devlet uygulamaları birçok başarıya imza atmış durumda. Bu yüzden e-Devlet uygulamalarında açık ara önde olduğumuzu söyleyebiliriz. Özellikle ana bileşenlerinden olan Online Servisler çok başarılı. Altyapı (Infrastructure) ve bilgilerin paylaşıldığı diğer e-Devlet (Open Government) uygulamaları da büyük oranda yapılmış bulunmakta. e-Vatandaş (Smart People) başlığında ise eğitim, yaratıcılık, kapsayıcı toplum (inclusive society) başlıklarında şehirlerimizde bir çok paralel çalışma başlatıldı. Dünyada da bunlara benzer güzel uygulamalar bulunmakta. e-Yaşam ise akıllı şehirciliğin vazgeçilmez şartlarından birisi olma yolunda ilerliyor. Yaşamın akıllı olması çevrenin akıllı iletişimi ile mümkün. Sağlık, güvenlik ve kültür alanlarında birçok akıllı çözüm şehrin akıllı alt yapısı ile entegre olabildiği ve gerçek zamanlı bilgi sunabildiği ölçüde sisteme dâhil olabiliyor. Mobilite konusunda ve mobiliteye ilgi konusunda Dünya’da ilk 3’e girmeyi zorladığımızı söyleyebiliriz. Hemen hemen her yaş grubunun elinde mutlaka bir akıllı cihaz bulunmakta ve bu cihazlar ile her türlü iletişim ve işlemler yapabilmekteler. e-Çevre başlığında ise şehrin yenilenmesi ve daha akıllı; çevreye, iklime duyarlı uygun yerleşim alanların açılması ile bir adım daha öne çıkacak şehirlerimiz. Teknolojik olarak akıllı binaların yanı sıra, ısı yalıtımı ve çevre ile uyumlu yerleşim alanları şehri daha yaşanılır ve uyumlu hale getirebilecek.

NOTLAR 

e-Ekonomi (Smart Economy) başlığında vatandaşların ve şehrin içinde bulunan kurumların fırsatlardan üretimden, lokal ve global birimlerle direkt bağlantı yapabilmesi mümkün olabiliyor. Bu alanda önde olan şehirlerimiz olmakla birlikte atılım içinde olan bölge ve şehirlerimiz de mevcut. Vizyoner ve ileriye dönük projelere imza attığımız sürece şehrin aklının vatandaşın aklı ile bütünleşmesi yakındır. Toplu kalkınmaya da hizmet edecek olan akıllı şehircilik, şehrin dünya ölçeğinde kendine yetebilmesi ve artı değer üretmesine de olanak sağlayacaktır.

Yazı: Mehmet DEMİR/İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi