Şarkılara İlham Olan Şehirler

Bir çok şarkıya ilham veren müstesna şehirler varolmuştur tarih boyunca. Ayrı bir lezzettir şehirleri anlatan şarkılar. O şehre dair anılarınızı canlandırır. Sizi tekrar oralara götürür. Mutluluklarınızı, üzüntülerinizi, yaşanmışlıklarınızı anımsatır. Ya da hiç gitmemişseniz bile sizi oralara götürür, adeta yaşatır orayı. Hiç bulunmadığınız halde, denizin kıyısındaki o tuz kokusunu hissettiren şarkılar vardır.

Şarkıların dokunduğu şehirlerden İstanbul, Paris, Londra, Bağdat, New York, Yemen bunlardan sadece bir kaçı… Bu yazıda hepsinden değil ama kendi süzgecimden geçirerek, melodik açıdan en beğendiklerimi sizlerle paylaşacağım.

Morrissey – İstanbul
İstanbul üzerine yapılan yüzlerce şarkı vardır. Her türde, her şarkıcı yıllarca bu güzel şehri konu edinmiştir. Yazı boyunca sadece İstanbul özelinde şarkıları sunmayacağım fakat bence bu tam bir şaheser. Rock tadında bir şarkı… Öylesine pürüzsüz, akıcı, yumuşak bir ses ki, kulaklarınızı hiç tırmalamıyor. Dinledikçe, dinliyorsunuz. Sıradan bir çalışma olmadığı da her halinden belli. 20 Mayıs 2014 tarihinde tekli (single) olarak piyasaya sürülen çalışma, aynı zamanda “World Peace is None of Your Business” albümünün de (15 Temmuz 2014) üçüncü parçasıydı. Şarkı, İstanbul’un en mistik karakteristiği olan ezan sesiyle, Allahuekber seslenişiyle başlıyor. Morrissey’in sözlerini yazdığı şarkıda, annesi doğarken ölen evladına yol göstermeye çalışan bir babanın, kayıp oğlunu İstanbul’da arayışı anlatılıyor.
Şarkı Sözü: http://quq.la/dfOMG

Şebnem Ferah – Yemen Türküsü
Bugüne kadar birçok şarkıcı Yemen Türküsü’nü söylemiştir. Hemen hemen her tarzda da icra edilmiştir. Fakat içlerinden en farklı, en dokunaklı, en güzel olanı -bence- Şebnem Ferah’ın yorumudur. Osmanlı döneminde Yemen’e giden askerler için yazılan bir ağıt olan bu anonim türkünün kısaca hikayesi şöyledir:

Osmanlı, Yemen topraklarını ülkesine kattıktan sonra buradaki hükümdarlığını sürdürmek için çok şehit vermiştir. Yemen merkezden uzak olsa da, kutsal toprakları elde tutma uğruna bir çok şehit verilmiştir. Müslüman toprağı olmasına karşın, Yemen İngilizlerle işbirliğine giderek Osmanlı’ya karşı savaş açmıştır. Beş cephede birden çarpışan Osmanlı Kuvvetleri, Anadolu’dan asker sevki yapmaktadır. Çarpışmalar o kadar, şiddetli olmaktadır ki aileler Yemen’e cepheye giden evlatlarının artık geri dönmeyeceğini bilmektedirler. Bir çok aile cepheye gönderdikleri çocuklarından bir daha haber alamamışlardır. Hatta bazı askerler yıllar sonra savaş bitse de bu topraklardan geriye dönememişler, sağ kalabilenler orada yaşamlarını devam ettirmişlerdir. Bu acılarla yazılan Yemen Türküsü, o devirlerde halkın dilinden düşmemiş ve günümüze kadar ulaşmıştır. Daha detaylı hikayesi için http://quq.la/FGE4E linkinde yer alan bilgilere gözatmak isteyebilirsiniz.
Şarkı Sözü: http://quq.la/aqwlz

David Bowie – Port Of Amsterdam
10 Ocak 2016 tarihinde, 69 yaşında kaybettiğimiz, rock müziğinin kurucularından olan İngiliz şarkıcı David Bowie’nin (asıl adıyla David Robert Jones’un), adeta vokal dersi verdiği muhteşem parçası… Sadece David Bowie üzerine bile sayfalarca yazı yazabilirsiniz. Öylesine değerli bir sanatçı. Kariyeri boyunca Dünya çapında 140 milyon albüm sattığını söylemek bile sadece yeterli olacaktır.

Gelelim Amsterdam’ı anlattığı şarkısına… Ben şahsen Amsterdam’a hiç gitmedim, hiç orada bulunmadım. Ama şarkının sözleri, yorumlayıştaki hissiyat size öylesine içine alıyor ki, sanki oradasınız. 1900’lerden bir liman şehrindesiniz. Balık kokusu ve balıkçılar… Hayalinizde, filmlerdeki o 20. yüzyıl Avrupa şehri havasını canlandırabiliyorsunuz. İşte orası Amsterdam…

Bu arada belirtmek gerekir ki; David Bowie’nin bu yorumu Jacques Brel’in “Dans Le Port d’Amsterdam” şarkısının İngilizce uyarlamasıdır. Jacques Brel yorumu da muhteşemdir fakat (belki de İngilizce olmasından dolayı) David Bowie’nin yorumu beni her zaman daha fazla etkilediği için ben bunu seçtim ikinci sırada. Jacques Brel yorumunu http://quq.la/uulHX linkinden ayrıca dinleyebilirsiniz. Ekstradan ilgilenenler için Ute Lemper yorumu da buradan: http://quq.la/Nzkmw 🙂
Şarkı Sözü: http://quq.la/fQMC

The Eagles – Hotel California
Müzik tarihinin en önemli parçalarından biridir. Neredeyse hemen hemen herkes tarafından bilinen ve klasikler arasında haklı olarak yerini alan The Eagles’in bu parçası esasen şehri anlatan bir parça olmamakla birlikte kasabanın sıcak sevimli havasından biraz bahseder ve müthiş etkileyici bir hikayesi vardır. O hikaye de şudur:

1969 yazında, hikayenin kahramanı olan adam, uzun bir seyahate çıkar ve yolu California’dan geçerken dinlenmek için Hotel California’yı bulur. Ufak sevimli bir oteldir. Sıcak bir havası vardır. Bir odaya yerleştirirler. Oteldeki ikinci gününde odasının hemen yanındaki odada kalan kızla tanışır. Arkadaş olurlar. Birlikte gezmeye başlarlar ve çok fazla zaman geçmeden birbirlerine aşık olurlar. Tatili Hotel California’da birlikte geçirmeye karar verirler. Çok severler birbirlerini. Bütün bir yaz hep beraberdirler Yazın bitiminde bir karar vermek zorundalardır ayrılık için ve şöyle derler: “Eğer 1 sene sonra birbirimizi unutmaz ve yine bu kadar çok sevecek olursak, gelecek yazın ilk gününde Hotel California’da tekrar buluşacağız.” O zamana kadar birbirlerini hiç aramazlar. Tam 1 sene geçmiştir. Adam sözleştikleri gibi 1 sene sonra otelde buluşmak için yola çıkar. Hotel California’ya geldiğinde kapkara bir bina bulur. Otel bir gün önce yanmıştır. Sevdiği adamla buluşmak için 1 gün önceden otele gelen kız gece çıkan yangında ölmüştür. Adam otele gelirken sevdiği kızla bir ömür yaşamayı, birlikte olmayı düşünürken, onu bir ömür kaybeder.
Şarkı Sözü: http://quq.la/4KhV0

Fleet Foxes – Mykonos
İster İngilizce bilin, ister bilmeyin; veya sözlerini anlayın, ya da anlamayın ama bu melodi işte Mykonos… Bazı grupların bazı şarkıları vardır, dinlediğinizde orada olduğunuzu hissettirir size. Fleet Foxes işte bunu başarmış. Bu şarkıda Mykonos’un o yakıcı güneşini, denizinin mavisini, eşsiz sahillerini, serin gecelerini öylesine hissediyorsunuz ki; sanki oradasınız. Notalarla görselliğin birleştiği mükemmel parçalardan biri adeta bu şarkı. Müzikal açıdan çok güçlü olan ve bir adayı betimleyebilecek en harika çalışma belki de…
Şarkı Sözü: http://quq.la/lfrdo

Lynyrd Skynyrd – Sweet Home Alabama
Listenin en keyifli, en eğlenceli şarkısı 🙂 Amerikalı southern-rock grubu Lynyrd Skynyrd’ın 1974 yılında çıkardıkları “Second Helping” adlı ikinci albümlerinin muhteşem açılış şarkısı olan Sweet Home Alabama, Alabama’nın masmavi gökyüzünden, doğasından, ne kadar harika bir yer olduğundan bahseder. Kanadalı ünlü şarkıcı Neil Young’a olan tatlı sataşmaları ise şarkıyı daha muzip bir noktaya taşımaktadır 🙂 Keyifsiz bir anınızda, mutluluğa hasretseniz, yorgunsanız, modunuzu tam değiştirebilecek yegane bir şarkı olduğu gibi eşsiz de bir yol şarkısıdır ayrıca.
Şarkı Sözü: http://quq.la/QE0P6

Bulutsuzluk Özlemi – Felluce
Bulutsuzluk Özlemi’nin 2006 yılında çıkardıkları 2 şarkılık Felluce/Bağdat teklisinin açılış parçasıdır. 6 dakikalık enstrümantal ağırlıklı parça; Ortadoğu’da yaşanan vahşeti, ölen çocukları, yitirilen hayatları, parçalanan şehirleri merkezine almıştır. Albümle birlikte yayınlanan video klipte bununla ilgili çarpıcı bilgiler verilir. Çalışmada çok fazla söze yer verilmemesine rağmen (ki insan sesi biraz da enstrüman olarak kullanılmıştır), melodik derinlik size anlatılmak isteneni yeterince anlatmaktadır.
Şarkı Sözü: http://quq.la/mK08f

Elbow – New York Morning
New York, üzerine en çok şarkı yazılan şehirlerden bir diğeridir. Frank Sinatra’nın New York New York’u, Bob Dylan’ın Talking New York’u, Jay-Z ve Alicia Keys’in beraber söyledikleri Empire State Of Minds’ı bunlar içinde en ünlüleri sayılabilir. Bunun dışında Billy Joel, U2, Don Henley, The Strokes, Bruce Springsteen, Genesis, Sting, REM, Simon and Garfunkel vs… hepsi New York için bir şeyler söylemişler. Ama aralarında gizli, saklı kalmış bir cevher varsa o da Elbow’un New York Morning şarkısıdır kesinlikle. Elbow’un yumuşak müziği ve müthiş akustiğiyle gerçekten gizli bir hazinedir bu şarkı. Bu arada adı geçmişken, tartışmasız klasiklerden biri olan, Frank Sinatra’nın New York New York’unu da dinlemek isterseniz o da burada: http://quq.la/GZ3pV
Şarkı Sözü (Orjinal Dil): http://quq.la/bIq9H