KÜLTÜR EKONOMİSİ GİDEREK ARTAN KATMA DEĞERİYLE, ÜLKE EKONOMİSİNE ÖNEMLİ KATKI SAĞLIYOR. ÖLÇÜMLER GÖSTERİYOR Kİ, TÜRKİYE’NİN KÜLTÜR ÜRÜNLERİ, SESSİZ SEDASIZ BİR ŞEKİLDE ULUSAL EKONOMİYİ BESLEMEYİ BAŞARIYOR… 

Bulunduğumuz çağa baktığımızda üretim, dolaşıma sokulma ve tüketim süreçleriyle birlikte kültürün ve kültürel ürünlerin, ekonomiyle sıkı bir bağ içerisinde olduğunu görürüz. Katma değeri giderek yükselen kültürün başat konumu, toplumların gelişme süreçlerinde salt kültürel, manevi düzlemlerde sınırlı kalmamaktadır ve kültür, ülke ekonomisi açısından da giderek önemi artan bir halka olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye Avrupa Eğitim ve Araştırmalar Vakfı’nın yaptığı araştırma kapsamında, bulunduğumuz çağda kültürel ürünlerin büyük ölçüde ekonomiye yön verdiği ortaya çıkarılmıştır. Futbol ve gastronomi ekonomisi dışında Türkiye’de bugüne kadar 3. olarak ölçülmemiş sektör kültür ekonomisidir. Avrupa Birliği yolunda giden Türkiye’de bu konuda ilk kez araştırma yapılmıştır.

AB’DEN ÇİN’E KADAR UZANAN BİR YOL

Dünya’da Çin’den Avustralya’ya AB ülkelerinden ABD’ye kadar yıllık ölçümleri yapılan kültür ekonomisinin Türkiye’de bugüne kadar boyutları ölçülmemiş ve bu konuda yeterince çalışılmamıştır. Almanya’da yıllık ciro 351 Milyar Euro bu konuda en ciddi araştırmaları Almanya’da görmekteyiz. Alman modeli olarak oluşturulan kültür ekonomi ölçüm boyutları çerçevesinde 2011’de ölçülen kültür ekonomisinin yıllık cirosu 351 milyar Euro ile otomotiv sektörüne yaklaşmış bulunmaktadır. 2012’de bu 372 milyar Euro sınırını geçmiştir TAVAK’ın yaptığı ölçümleme kapsamında Türkiye’de 2011 yılında 46 milyar dolarlık bir ekonomi oluşmuştur.

EKONOMİK BOYUTLAR VE TURİZM SEKTÖRÜ

Türkiye’de kültür ekonomisinde İstanbul Contemporary başta olmak üzere, önemli rol oynayan sayısı artmaktadır. Birçok sponsor artık kültüre ağırlık vermektedir. TV dizisi gibi, kültür ekonomisi ürünlerinin dış ülkelere ihracatı ve başarıları diğer alanları da teşvik etmektedir. Bu olumlu gelişmeler çerçevesinde kültür ekonomisinin boyutları karşılaştırmalı olarak ele alırsak 2011 yılında turizm gelirlerimizin 30 milyar Dolar sınırına güçlükle yaklaştığı bir dönemde kültür ekonomisinin dönem meblağı Turizm gelirlerinin en az 52%’si oranında bir fazlalık oluşturmaktadır. Türkiye’de 2011 yılındaki ihracat ara girdilerini çıkarıp net ihracat olarak görürsek bu meblağın 52 milyar dolar civarında olduğunuz görürüz. Bu da Türkiye’nin kültür ekonomisinde dönen meblağının Türkiye’nin net ihracatına ciddi bir şekilde eriştiğini ortaya çıkarır. Türk sanatçıların ürünlerini artık yurt dışında da büyük ilgi görmektedir. 2014 yılında yaptığımız Kültür Ekonomisi araştırmasında 46 milyar dolarlık meblağın 54,2 milyarı geçtiğini tespit etmiş bulunmaktayız. Kurulmasını planladığımız TÜRKSAK bundan sonra araştırmaları ciddi bir şekilde yönlendirecektir. Kamunun kültüre yaptığı yatırım harcamaları da 6 Milyar $ aşmıştır. Bu harcamalarda belediyelerin payı da büyüktür.

NOTLAR:

»Hanehalkının Eğlence-Kültür Harcamaları: 22,1 Milyar $

» Tüketime Ek Harcama: Reklam Giderleri: 2,5 Milyar $

» Şirketlerin Sponsorluk Harcamaları: 1,2 Milyar $

» Hanehalkı Eğitim Harcamalarında Kültürel Eğitim: 1,4 Milyar $

» Kamu Bütçelerinde Kültürün Payı: 6 Milyar $

» Vakıfların Kültürel Faaliyetler için Harcamaları: 1 Milyar $

» Eğitime Merkezi Bütçeden Harcanan İçinde Kültür Eğitimin Payı: 6,1 Milyar $

» Kamunun Kültüre Yatırım Harcamaları: 1,3 Milyar $

» Özel Sektörün Kültür Yatırımları: 2,8 Milyar $

» Kültür Ürünleri (mal) Net İhracatı: 1,3 Milyar $

» Kültür Hizmetleri Net İhracatı: 0,4 Milyar $

Kaynak TAVAK Vakfı 2013

Yazı: Faruk Şen*