NEW YORK DENİLİNCE AKLA İLK GELENLERDEN BİRİ DE MEŞHUR SARI TAKSİLERİ. SON ZAMANLARDA BU SARI TAKSİLERİN TAHTINA TALİP VAR: UBER. NEW YORK’TA KAYITLI TAKSİ SAYISI 13 BİN; UBER’İN İSE NEW YORK’A KAYITLI 14 BİN ARACI BULUNUYOR. PEKİ, DÜNYANIN KONUŞTUĞU BU UBER NEDİR, ŞEHİRDEKİ EKONOMİYİ NASIL DEĞİŞTİRİYOR?

Taksiler özellikle büyük şehirlerde yaşamın vazgeçilmezlerinden. Durakta taksi olmaması, yağmur yağarken taksi bulamamak, yolu uzatan taksiciler yüzünden istemsizce şehir turu yapmak da ortak sıkıntılarımız arasında. İnsanların taksi kullanma ve çağırma alışkanlıkları dijital teknolojilerle birlikte değişmeye başladı. Bu değişimin en önemli mimarlarından biri de Uber. Uber, 2009 yılının Mart ayında San Francisco’da kuruldu. Sadece 6 yıllık bir geçmişi olan bu şirket bugün 53 ülkede 200 farklı şehirde faaliyet gösteriyor. Uygulamaları üzerinden yolcularla sürücüleri bir araya getirip, onlara daha fazla fırsat sunarak şehirleri daha ulaşılabilir kılmak için çalışıyor.

BİR GÜN HERKES TAKSİCİ OLABİLİR

Yolcular için Uber taksilerle aynı görevi görürken sürücüler içinse bir yönlendirme hizmeti. Android, iOS ve Windows telefon aplikasyonları sürücülerle kullanıcıları telefonun GPS özelliklerini kullanarak bağlıyor, her iki parti de birbirinin lokasyonunu biliyor; böylelikle taksinin ne zaman geleceği sorusu ortadan kalkıyor. Yolcu kredi kartı ile ödeme yaparken şirket kendine yüzde 5 ila 20 arası bir kesinti yapıyor ve kalanını doğrudan sürücünün hesabına yatırıyor. Tüm bunlar arka planda ve nakitsiz gerçekleşiyor. Servislerini her keseye göre şekillendirmiş durumda; lüks araçlarla da hizmet almak mümkün. Hizmet talep etmeden önce yolculuğun tahminen ne kadar tutacağını öğrenmek de uygulamanın güzellikleri arasında. Özellikle tanımadıkları şehirlerde sürekli dolandırılan turistler ya da bir gözü sürekli taksimetrede gergin yolculuk yapanlar için kolayca benimsenecek bir özellik bu. Gençlerin kalbini fetheden özelliği ise seyahat ücretinin diğer yolcularla bölüşülebilmesi. Bu noktada son yıllarda parlayan kavram “paylaşım ekonomisi”ni de kalbinden yakalıyor.

İSYAN EDEN TAKSİCİ YUMURTA ATIYOR

Şirket, yeni girdiği her ülkede yaygınlaşıp başarı elde etse bile beraberinde birtakım sıkıntılar yaşıyor. Taksiciler başta olmak üzere trafikte sıkışıklığa ve araç kalabalığına neden olması nedeniyle protesto ediliyor. ABD dışında birçok yerde protestolarla karşılaşmasının nedeni bu ülkelerde taksi şirketlerinin ağır mevzuatlara tabi olması ve Uber’in bu mevzuatı by-pass etmesi. Yaşanılan sıkıntılardan biri de taksicilerin Uber sürücülerine uyguladığı şiddet. Kimisi Uber araçlarının yolcu almasına mani oluyor, kimisi yumurta atıyor. Taksicilerin eylemlerine maruz kalan Uber, Google ve Goldman Sachs gibi dev firmalardan ise destek görüyor…

TAKSİCİNİ PUANLA

Uber, Türkiye’de 2014 yılının Haziran ayında hizmet vermeye başladı; Taksi durağında taksi yok derdini de tarihe gömmeye kararlı olan uygulama, puanlama sistemi ile çağırdığınız taksinin kim olduğunu, plakasını ve puanını görmenize olanak sağlıyor. Kötü muamele gösteren taksicinin puanı düşüyor, yani güler yüz geçer akçe oluyor. Ankara’da hizmet vermeye başlayan uygulama, görme ve işitme engelliler için yazılımını güncelledi. Görme engeli bulunan yolcuların, uygulamayı sesli yönlendirme sistemi ile kullanabilmeleri sağlanıyor.

UBER BELKİ DE DÜNYAYI DEĞİŞTİRECEK

Uber, dünyanın en değerli girişimlerinden biri olmayı başardı ama yapabilecekleri bundan daha fazla aslında. Belki yakın zamanda bir Uber sürücüsü olmayı planlamıyorsunuz ama mesleğinizde bir Uber etkisi yaratmak kapınızda olabilir. Uber’in bugün taksiler için yaptığını, yeni teknolojiler diğer sektörlere de taşıyabilir. Yani geleneksel iş kollarında çalışan insanlar, kendilerine ihtiyaç duyan insanlarla kolayca arz-talep dinamiklerine uygun ücretlerle buluşabilirler.

Yazı:  Hatice Erkan